CANCER ANTIGEN 15-3 (CA15-3)ในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม
CANCER ANTIGEN 15-3 (CA15-3)ในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม
คำถาม จากญาติผู้ป่วยมะเร็งเต้านมรายหนึ่ง ปรึกษามาว่า เป็นมะเร็งเต้านมระยะที่ 2 หลังผ่าตัด ได้รับ ฮอร์โมน Arimidex มาเป็นระยะเวลา 1 ปี ติดตามผลเลือด พบว่า ผลตรวจ CA 15-3 ขึ้นจาก 38 เป็น 89 ควรทำอย่างไรดี ?
CA 15-3 เป็นโปรตีน ชนิดหนึ่งที่ผลิตได้จาก เซลล์หลายชนิด สามารถตรวจพบได้ มะเร็งเต้านม และอาจพบได้ในมะเร็งชนิดอื่นๆ เช่น มะเร็งปอด ตับอ่อน รังไข่ หรือแม้แต่ ต่อมลูกหมาก แต่ไม่ได้เด่นชัดเหมือนในมะเร็งเต้านม แต่ก็จะเป็นในมะเร็งเต้านม บางกลุ่ม ส่วนใหญ่จะพบในระยะลุกลาม จึงสามารถนำ CA 15-3 ใช้เป็นผลติดตาม เพื่อประเมินสภาวะโรคได้ ว่ามีโรคกลับเป็นใหม่หลังการรักษา หรือไม่
ในกรณีที่ตรวจพบว่าสูงก่อนการรักษา สามารถใช้ เพื่อประเมินผลการรักษา เพื่อปรับเปลี่ยนแนวทางการรักษา สำหรับท่านผู้ป่วยรายนี้ การที่ CA15-3 สูงขึ้น หลังการผ่าตัด และได้รับฮอร์โมนมา 1 ปี อาจจะแสดงว่ามีการกระจายของโรค ซึ่งอาจจะเป็นได้ที่จะกระจายไปสู่กระดูก หรือ ตับ
ดังนั้นในรายนี้ ควรได้รับการตรวจเพิ่มเติม คือ การหากระจายที่ตับ ปอด กระดูก ที่ตรวจง่ายๆ คือ CT หรือเอกซเรย์ คอมพิวเตอร์ ปอด ตับ และ Bone scan
อย่างไรก็ตาม CA 15-3 ก็อาจจะตรวจพบได้ในกลุ่มที่ ไม่ใช่มะเร็ง เช่น การอักเสบในช่องเชิงกราน หรือ โรคตับ หรือในผู้ป่วยที่ตั้งครรภ์ หรือสภาวะเยื่อบุมดลูกขึ้นผิดที่ ( endometriosis )
ในผู้ป่วยรายนี้ หากตรวจพบการกระจาย ก็จะพิจารณา การรักษาตามตำแหน่งที่พบโรค และการใช้ยาเคมีบำบัด เพราะการใช้ฮอร์โมน ไม่น่าจะได้ผล แต่ถ้าไม่พบ ก็ต้องติดตามผลเลือด หากสูงขึ้น การตรวจเพิ่มเติม ก็คือ PET Scan หรือ ถ้าไม่ตรวจ ก็อาจจะต้องปรับการรักษา
ทั้งหมดเป็นคำแนะนำอย่างง่ายๆนะครับ ที่สำคัญคือ ท่านควรได้รับการตรวจร่างกาย จากแพทย์ผู้รักษา และพิจารณาองค์ประกอบอื่นร่วมด้วยในการตรวจและรักษานะครับ
ศ.นพ.พิทยภูมิ ภัทรนุธาพร
GALLERY
