มะเร็งท่อน้ำดี กับ การฉายรังสี

มะเร็งท่อน้ำดี กับ การฉายรังสี

   ในสัปดาห์ที่ผ่านมามีผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดี (cholangiocarcinoma) มาปรึกษาที่โรงพยาบาล โดยที่ทั้งสองคนมีอาการปวดท้อง และ 1 ใน 2 ราย มีอาการเหลืองจาการอุดตันของท่อน้ำดีที่ตับ 

    ตามที่เราทราบกันดีว่ามะเร็งท่อน้ำดี เป็นมะเร็งที่มีพยากรณ์โรคไม่ดี การตรวจพบในระยะแรกทำได้ยาก เพราะโรคนี้ในระยะแรกไม่มีอาการใดเลย ส่วนใหญ่ผู้ป่วยมาพบแพทย์ในระยะที่ลุกลามแล้ว จึงไม่สามารถผ่าตัดได้ ซึ่งการผ่าตัดเป็นการรักษาอย่างเดียวที่มุ่งหวังให้หายขาดได้

การรักษาที่มีบทบาทอย่างมาก สามารถช่วยเหลือคนไข้ได้รังสีรักษา โดยเฉพาะเทคนิคการรังสีแบบ SBRT ซึ่งมีหลายรายงานที่ให้รายงานตอบสนองต่อการรักษาในกลุ่มที่ผ่าตัดไม่ได้ ทำให้สามารถควบคุมโรคได้มากกว่า 80% ในระยะ 1 ปี และเพิ่มอัตราการมีชีวิตรอดมากกว่า 1 ปี นอกจากนี้ บทบาทสำคัญทางรังสี ยังใช้ในการบรรเทาอาการในนรอยโรคปฐมภูมิ (primary tumor) ที่มีอาการปวดหรือรอยโรคที่มีการกระจาย เช่นที่กระดูก หรือต่อมน้ำเหลือง

  ทั้งนี้มีรายงานการใช้รังสีร่วมกับเคมีบำบัด ที่จะช่วยเพิ่มผลการรักษาได้ดีขึ้น นอกจากนี้ในกลุ่มคนไข้ที่มีการอุดตันของทางเดินน้ำดี การฉายแสงก็จะสามารถที่จะช่วยเปิดทางเดินน้ำ ให้น้ำดีสามารถที่จะไหลผ่านได้ ซึ่งนอกจากในเรื่องมะเร็งท่อน้ำดีแล้ว ก็ยังมีอีกหลายโรค ที่มีการกระจายของมะเร็งมาอุดตันที่ทางเดินน้ำดี เช่นมะเร็งลำไส้ที่มีการกระจายของมะเร็งมาอุดตันยังทางเดินน้ำดี ก็มีรายงานที่จะใช้การฉายแสงเพื่อบรรเทาอาการได้ 

ดังนั้นผู้ป่วยที่ไม่สามารถผ่าตัดได้ จึงมีข้อบ่งชี้ ในการใช้รังสีในการบรรเทา เพิ่มการตอบสนองต่อการรักษาโดยทั้งหมดจะขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้ให้การรักษา

ภาพ X-ray computer ของตับผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีรายนี้มีการอุดตันของทางเดินน้ำดีที่ตับ จะเห็นภาพการขยายตัวของท่อน้ำดีทั้งสองข้าง ผู้ป่วยรายนี้มีอาการเหลือง และในรายนี้ไม่สามารถผ่าตัดได้ แต่อาจบรรเทาอาการได้ด้วยการใส่ท่อระบายน้ำดี (PTBD) เพื่อให้น้ำดีไหลออกก่อน เพื่อให้ตับทำงานได้ตามปกติ และสามารถให้ยาเคมีบำบัดได้ หรือถ้าการอุดตันนั้นยังสามารถที่จะให้ยาได้ การให้ยาอาจมีการตอบสนอง และลดการอุดตันได้
ภาพ x-ray computer ที่ตับในผู้ป่วยอีกราย จะเป็นลักษณะก้อนใหญ่ ที่มีอาการปวดบริเวณชายโครงขวา การฉายรังสีเพื่อลดการอุดตันของทางเดินน้ำดีเพื่อลดอาการปวด จะช่วยให้คนไข้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

ที่มา:
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6955015/
• https://www.dovepress.com/role-of-palliative-radiotherapy-in-unresectable-intrahepatic-cholangio-peer-reviewed-fulltext-article-CMAR
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33381458/
• แนวทางการรักษาโรคมะเร็งตับและท่อน้ำดีเพื่อประกอบการเบิกจ่ายค่าชดเชยการบริการทางการแพทย์ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

Post Views: 5,221
Language »